15 Eylül Dünya Lenfoma Farkındalık Günü, halkın lenfatik sistem kanserleri hakkında farkındalığını artırmak amacıyla adanmış bir gündür.
Lenfoma, lenf sisteminde gelişen bir grup kanser hastalığıdır (1). Lenfoid doku, temel olarak lenf bezlerinde bulunur, bu nedenle lenfoma genellikle büyümüş lenf bezlerinin varlığı ile karakterize edilmektedir. Ancak, lenfoid hücreler birçok organda bulunabilir, bu da lenfomanın sindirim sistemi, dalak, karaciğer, akciğerler, kemik iliği gibi diğer organları da etkileyebileceği anlamına gelmektedir (2-5).
Dünya Sağlık Örgütü’nün sınıflandırma sistemine göre, 90’dan fazla farklı lenfoma alt tipi mevcut bulunmaktadır ve her bir alt tipin klinik özellikleri ve tedavi yöntemleri farklıdır. Geleneksel olarak lenfomalar iki ana grupta sınıflandırılmaktadır: Hodgkins Lenfoma (HL) ve Hodgkin Olmayan Lenfoma (NHL) (6,7). Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın GLOBOCAN 2022 raporuna göre, Hodgkin dışı lenfomanın 553.389 yeni vakadan ve 250.679 ölümden sorumlu olduğu bildirilmiştir. Aynı raporda Hodgkin lenfomanın ise 82.469 yeni vakadan ve 22.733 ölümden sorumlu olduğunu bildirmiştir (8).
Genetik faktörler, enfeksiyon ve inflamatuar durumlar lenfoma riskini artırmaktadır (9-12). Lenfoma genellikle ağrısız lenf bezi büyümesi ile kendini göstermektedir. Bunun yanı sıra, lenf bezlerinin aşırı büyümesi, gece terlemeleri, ateş, açıklanamayan kilo kaybı, titreme, normal olmayan kaşıntı, yorgunluk, acı veya normalde olmayan fiziksel his, kronik öksürük, nefes darlığı, bademciklerin şişmesi, baş ağrısı gibi belirtilerde gösterebilmektedir (2-5).
Lenfoma tanısı genellikle morfoloji, immünohistokimya, genetik testler ve akış sitometrisi gibi yöntemlere dayalı olarak gerçekleştirilen açık lenf nodu biyopsisi ile konulmaktadır (13,14).
Lenfoma tedavisi, hastalığın evresi ve risk faktörlerine göre belirlenmektedir ve genellikle tek başına veya radyoterapi ile birlikte kemoterapi uygulanmaktadır. Ayrıca, bireysel ihtiyaçlara göre kök hücre nakli, biyolojik ilaçlar olarak bilinen akıllı ilaçlar ve immünoterapi gibi yöntemlerle tedavi başarısı giderek artmaktadır (15).
Kaynaklar
1. Verburgh E., Antel K. Approach to lymphoma diagnosis and management in South Africa. SAMJ. October 2019, Vol. 109, No. 10
2. Ansell SM. Non-Hodgkin lymphoma: diagnosis and treatment. Mayo Clin Proc. 2015;90(8):1152-1163.
3. Ansell SM. Hodgkin lymphoma: diagnosis and treatment. Mayo Clin Proc. 2015;90(11):1574-1583.
4. Higdon ML, Atkinson CJ, Lawrence KV. Oncologic emergencies: recognition and initial management. Am Fam Physician. 2018;97(11):741-748. https://www.aafp.org/afp/2018/0601/p741.html
5. Graus F, Ariño H, Dalmau J. Paraneoplastic neurological syndromes in Hodgkin and non-Hodgkin lymphomas. Blood. 2014;123(21):3230-3238.
6. Swerdlow SH, Campo E, Pileri SA, et al. The 2016 revision of the World Health Organization classification of lymphoid neoplasms. Blood. 2016;127(20):2375-2390.
7. National Institutes of Health, National Cancer Institute. Surveillance, epidemiology, and end results program cancer stat facts: non-Hodgkin lymphoma. Accessed September 30, 2019. https://seer.cancer.gov/csr/1975_2016/results_merged/sect_19_nhl.pdf 8. https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/populations/900-world-fact-sheet.pdf
9. Cerhan JR, Slager SL. Familial predisposition and genetic risk factors for lymphoma. Blood. 2015;126(20):2265-2273.
10. Suarez F, Lecuit M. Infection-associated non-Hodgkin lymphomas. Clin Microbiol Infect. 2015;21(11):991-997.
11. Coghill AE, Hildesheim A. Epstein-Barr virus antibodies and the risk of associated malignancies: review of the literature. Am J Epidemiol. 2014;180(7):687-695.
12. Yadlapati S, Efthimiou P. Autoimmune/inflammatory arthritis associated lymphomas: who is at risk?. Biomed Res Int. 2016:8631061.
13. Campo E, Swerdlow SH, Harris NL, et al. The 2008 WHO classification of lymphoid neoplasms and beyond: evolving concepts and practical applications. Blood. 2011;117(19):5019-5032.
14. Leval L, Jaffe ES. Lymphoma Classification. The Cancer Journal. 2020;26(3):p 176-185.
15. Torok JA, Wu Y, Chino J, et al. Chemotherapy or combined modality therapy for early-stage Hodgkin lymphoma. Anticancer Res. 2018;38(5):2875-2881.